De kerstcactus draagt zijn naam niet voor niets, de winterbloeier laat immers altijd zijn prachtige bloemen zien rond de kerst. De exotische kamerplant behoort - ook al is het op het eerste gezicht moeilijk te geloven - tot de cactussen, maar heeft in tegenstelling tot zijn woestijnachtige neven geen stekels en verder een nogal cactus-atypisch uiterlijk. Schlumbergera, zoals het wetenschappelijk heet, heeft speciale zorg nodig zodat je lang kunt genieten van de rode, gele, witte of oranje bloemen.

De kerstcactus bloeit in de kersttijd

Inhoudsopgave

Toon alles
  1. oorsprong
  2. gebruiken
  3. groei en grootte
  4. Bloem, kleuren en bloeitijd
  5. bladeren
  6. fruit
  7. Is kerstcactus giftig?
  8. Welke locatie is geschikt?
  9. substraat
  10. Geef de kerstcactus water
  11. Bemest de kerstcactus op de juiste manier
  12. Snijd de kerstcactus op de juiste manier
  13. Kerstcactus vermeerderen
  14. verpotten
  15. overwinteren
  16. Ziekten
  17. ongedierte
  18. soorten

    19. oorsprong

    Kortom, "kerstcactus" is geen soortnaam, maar een verzamelnaam voor verschillende soorten bladcactussen van het geslacht Schlumbergera. Deze zijn inheems in de kustbossen van Brazilië, waar ze groeien als epifyten (botanische epifyten) op hoge junglebomen. De exemplaren die voor de binnenkweek worden gekweekt, zijn uitsluitend hybriden, terwijl de wilde vormen geen rol spelen als kamerplanten en al zeer bedreigd zijn in hun natuurlijke habitat. De wetenschappelijke naam van de kerstcactus, Schlumbergera, gaat terug naar de Franse cactusverzamelaar en kweker Frédéric Schlumberger.
    Lees verder

    gebruiken

    Aangezien kerstcactussen uit subtropische en tropische streken komen, zijn ze in dit land niet winterhard en worden daarom alleen als kamerplant gebruikt. Omdat de bloem meestal rond de kerstperiode verschijnt, is Schlumbergera in veel huizen een onderdeel van de kerstversieringen geworden en is daarom vlak voor de feestdagen in veel winkels verkrijgbaar. De hangende scheuten van dit type cactus zijn vooral effectief in hanging baskets of hoge containers, waar de kleurrijke, weelderige bloemen gemakkelijk over de rand kunnen groeien.

    groei en grootte

    In tegenstelling tot veel andere cactussoorten, heeft de kerstcactus een struikachtige groei met lange, platte en vlezige scheuten. Deze hangen door hun lengte en gewicht naar beneden, daarom kweekt u de plant het beste in hoge potten of hanging baskets. Bovendien heeft de kerstcactus niet de klassieke stekels die anders kenmerkend zijn voor cactusplanten, maar eerder fijne borstelharen aan de bladranden. Met de juiste verzorging kan de populaire bladcactus vele decennia meegaan en een hoogte bereiken van wel 40 centimeter. Zeer oude exemplaren hebben een diameter van een meter of meer en de planten verhouten in de loop der jaren ook van onderaf.

    Bloem, kleuren en bloeitijd

    De kerstcactus is vooral zo populair vanwege zijn opvallende bloemen. Deze bevinden zich altijd aan de toppen van de scheuten, hebben een langwerpige vorm en zijn als schubben in elkaar geschoven. De bloembladen zelf zijn iets naar achteren gebogen zodat de gele meeldraden goed zichtbaar zijn. De mooie bloeiwijzen, die verkrijgbaar zijn in verschillende tinten rood, roze, geel en wit, kunnen wel tien centimeter groot worden. Tussen november en januari ontwikkelt Schlumbergera een groot aantal van deze bloemen, waarbij de individuele exemplaren maximaal vijf tot zeven dagen meegaan en dus niet bijzonder lang leven. Door de enorme massa - bij goede verzorging - valt de korte bloeitijd nauwelijks op.

    bladeren

    Kenmerkend voor de kerstcactus zijn de lange, platte en sterke groene scheuten, die bestaan uit meerdere, veelal ovale tot langwerpige, eivormige en ingesneden bladsegmenten. Aan de rand zijn kleine, borstelige areolen. De individuele scheuten kunnen wel een meter lang worden.

    fruit

    Een succesvolle bevruchting van de bloemen komt in de binnencultuur nooit voor, mede door het gebrek aan insecten tijdens het winterseizoen en het feit dat de hybriden meestal steriel zijn. Daarom brengen kerstcactussen meestal geen vruchten voort. Doen ze het toch, dan ontstaan er onopvallende bessen. Deze bevatten het kleine zaadje, dat slechts één millimeter groot is.

    Is kerstcactus giftig?

    Schlumbergera wordt als licht giftig beschouwd, maar vormt geen gevaar, althans voor volwassenen. Toch mag je geen delen van de plant eten, omdat dit kan leiden tot onaangename, lichte vergiftigingsverschijnselen. Raak ontsnappend plantensap indien mogelijk niet aan met uw blote vingers, omdat dit huidirritatie kan veroorzaken bij gevoelige mensen. Houd de kerstcactus buiten het bereik van kinderen en zoek onmiddellijk medische hulp als uw kind een deel van de plant heeft gegeten.

    Voor katten daarentegen vormt de kerstcactus een veel groter gevaar, daarom moet je de plant altijd in een kattenhuishouden buiten het bereik van de dieren plaatsen. Zoals bekend knabbelen de nieuwsgierige pelsvrienden graag aan kamerplanten en hebben ze vaak geen natuurlijk gevoel meer voor wat giftig is en wat niet. Als uw hongerige kat de kerstcactus heeft geproefd en typische vergiftigingsverschijnselen vertoont zoals diarree en braken, dient u onmiddellijk een dierenarts te raadplegen.
    Lees verder

    Welke locatie is geschikt?

    Als typische regenwoudbewoner houdt de kerstcactus niet van directe zon, maar moet toch helder zijn. Zet de plant indien mogelijk niet direct op een raam op het zuiden, maar uit de zon. Ramen op het oosten of westen zijn ideaal, maar Schlumbergera mag niet direct boven een verwarming staan of worden blootgesteld aan constante tocht. Als de zon 's middags sterk is, is het verstandig om de plant te verduisteren, vooral in de zomermaanden.

    In de zomer voelt de kerstcactus zich echter ook thuis op een halfschaduwrijke plek buiten, zoals op het balkon of terras. Tussen augustus en september moet je het echter zo donker mogelijk houden, weinig water geven en bemesten: Schlumbergera vormt als kortedagplant alleen knoppen als de dagen korter worden, het is 's nachts minimaal 12 uur donker en de gemiddelde dagtemperatuur zakt onder de 23 graden.

    Zorg er ook voor dat u niet of slechts zeer zelden van standplaats verandert en de plant niet omdraait nadat de knoppen zijn verschenen. De kerstcactus reageert vaak erg gevoelig op locatieveranderingen en gooit als gevolg van een dergelijke maatregel graag knoppen en bloemen af.
    Lees verder

    substraat

    Schlumbergera voelt zich het prettigst in losse cactusgrond, die je door de betere doorlaatbaarheid kunt mengen met geëxpandeerde klei (€ 19,73) of perliet (€ 37,51). Zorg er wel voor dat de potgrond veenvrij is. Het materiaal wordt vaak toegevoegd aan veel in de handel verkrijgbare potgronden, maar wordt niet getolereerd door cactussen zoals de kerstcactus. Een goede potdrainage is ook belangrijk, zodat overtollig water kan weglopen en er in de eerste plaats geen wateroverlast ontstaat.

    De kerstcactus kun je het beste direct na aankoop in een nieuwe plantenbak met verse aarde zetten, de ervaring leert namelijk dat de potten van de kwekerijen veel te klein zijn.

    Geef de kerstcactus water

    Als regenwoudbewoner heeft de kerstcactus een vrij hoge luchtvochtigheid nodig, daarom mag hij indien mogelijk niet boven een verwarming worden verzorgd. Besproei de plant regelmatig met kalkarm water om comfortabelere omstandigheden te creëren. In dit land zijn veel appartementen voor tropenbewoners in de winter in principe te droog. Een andere bijzonderheid van Schlumbergera is de gevoeligheid voor hard water, dat de plant kan doden. Gebruik indien mogelijk regenwater, gekookt (en afgekoeld!) of heel oud kraanwater om de planten water te geven.

    Het gietwater moet ook op kamertemperatuur zijn en niet vers en koud uit de kraan komen. Met een vingertest kunt u het juiste moment van water geven bepalen: De bovenste substraatlaag moet tussen de afzonderlijke gietbeurten altijd volledig drogen. Na het water geven moet de kluit echter volledig doorweekt zijn, waarbij overtollig water dat in de planter is gelopen altijd moet worden verwijderd.

    Verwelkte bladeren geven meestal aan dat het substraat te vochtig is, maar kunnen ook een indicatie zijn van een gebrek aan water. Dit komt vaak door het gebruik van veenhoudende potgrond, aangezien veen snel uitdroogt en in deze toestand geen water meer kan opnemen en natuurlijk niet meer kan afgeven aan de wortels.
    Lees verder

    Bemest de kerstcactus op de juiste manier

    Bemest de kerstcactus alleen tijdens de ontluikende en bloeiperiode, dus tussen de maanden oktober en januari/februari. Geef de plant ongeveer elke twee tot drie weken cactusmest, deze bevat de benodigde voedingsstoffen in de optimale concentratie.
    Lees verder

    Snijd de kerstcactus op de juiste manier

    Indien mogelijk mag de kerstcactus niet worden gesneden, omdat dit de groei en bloei negatief kan beïnvloeden. Deze maatregel is in ieder geval niet nodig tenzij je stekken wilt nemen voor opkweek of een te groot geworden plant wilt verkleinen. Draai in dit geval gewoon voorzichtig de bladschakels eraf.

    Ook uitgebloeide bloemen moet je voorzichtig plukken, omdat Schlumbergera er dan vaak toe wordt overgehaald door te gaan met bloeien. Tussen verschillende bloeicycli neemt de plant meestal een pauze van maximaal zes weken, gedurende welke tijd ze minder vaak wordt bewaterd en bemest en op een donkere en koelere plaats wordt geplaatst (maar niet minder dan 16 °C!).
    Lees verder

    Kerstcactus vermeerderen

    Het vermeerderen van een Schlumbergera is heel eenvoudig: draai gewoon een paar gezonde, sterke, niet-bloeiende bladsegmenten af, laat ze een beetje uitdrogen en steek ze vervolgens in veenvrije cactusgrond, perliet of zand. Spuit de stekken licht, want een hoge luchtvochtigheid is contraproductief voor het bewortelen van cactussen. De kerstcactus is geen uitzondering.

    Om dezelfde reden moet je nooit proberen de bladtakken in water te wortelen. Wat bij veel planten probleemloos werkt, leidt in dit geval alleen maar tot schimmel en rot.

    Overigens is de beste tijd voor vermeerdering direct na de bloei, rond februari/maart. Gedurende deze tijd begint de kerstcactus zijn groeifase en wordt hoe dan ook van nature getrimd voor de productie van groeistoffen. Het kan echter enkele weken duren voordat de kleine stekken wortel schieten: heb geduld en zet de zaadpot tot die tijd op een lichte en warme plaats.

    zaaien

    In principe is het ook mogelijk om te vermeerderen met zaden - zelf verzameld of gekocht in de winkel - hoewel deze procedure veel tijd kost en niet zonder valkuilen is. Hiervoor heb je allereerst zaden nodig, die je met een beetje geluk zelf kunt winnen. Hiervoor heb je minimaal twee bloeiende Schlumbergera nodig die niet aan elkaar verwant zijn - het mogen dus geen moederplanten en uitlopers of stekken van dezelfde moederplant zijn. Bestuif de bloemen uiterlijk drie dagen nadat ze geopend zijn met een fijn borsteltje. Hiermee breng je het stuifmeel over van de bloemen van de een naar die van de ander. De bevruchting is geslaagd als de eierstok daarna niet opdroogt maar opzwelt. Maar nu moet je geduld hebben, want het duurt tot een half jaar voordat de vruchten klaar zijn voor de zaadoogst. De perfecte mate van rijpheid herken je aan het feit dat de ronde bessen, die nu ongeveer een centimeter groot zijn, roze kleuren.

    Snijd de vrucht open, haal de glimmende zwarte zaden eruit en verwijder voorzichtig het aanhangende vruchtvlees. Zaai de zaden op zand of arme potgrond. Omdat het een lichtkiemer is, mogen de korrels niet bedekt worden met het substraat. Het is het beste om de kleine cactussen in een kas te kweken, omdat gespannen lucht - hoge luchtvochtigheid - essentieel is voor een succesvolle ontkieming. Temperaturen tussen 22 en 28 °C zijn ideaal.
    Lees verder

    verpotten

    Verpot de kerstcactus altijd als de wortels de vorige plantpot helemaal vullen. Ook als dit niet nodig is, dient de plant ongeveer om de twee à drie jaar van vers substraat te worden voorzien.
    Lees verder

    overwinteren

    De kerstcactus is op onze breedtegraden niet winterhard en mag daarom alleen in warme zomers op een beschutte plek buiten staan. Toch heeft de plant een rustperiode nodig waarin de knoppen worden gevormd voor de nieuwe bloeiperiode. Kweek hiervoor Schlumbergera in september op een schaduwrijke plek bij 12 tot 17 °C indien mogelijk, geef matig water en geef geen bemesting. 's Nachts moet het minimaal 12 uur donker zijn, daarom moet de plant 's avonds in een ruimte worden geplaatst die niet kunstmatig verlicht is. Temperaturen onder de tien graden Celsius worden niet getolereerd. Vanaf oktober kan de plant eindelijk weer terug naar zijn oorspronkelijke standplaats en krijgt hij zoals gebruikelijk water en bemesting.
    Lees verder

    Ziekten

    Ziekten veroorzaakt door schimmels of andere pathogenen zijn zeer zeldzaam in Schlumbergera. In plaats daarvan hebben deze cactussen de neiging om bloemknoppen af te werpen als ze zich niet goed voelen. Daar zijn veel redenen voor: tocht, snelle temperatuurwisselingen, een uitgedroogde kluit of wateroverlast zijn mogelijke oorzaken. Het draaien van de kerstcactus leidt er vaak ook toe dat de knoppen vallen, deze draaien dan weer naar het licht, worden daardoor verzwakt en vallen daardoor af. Pas dus op dat u uw positie ten opzichte van de lichtbron niet verandert, vooral niet tijdens de vorming van de knoppen.
    Lees verder

    ongedierte

    Ongedierte komt ook zelden voor op Schlumbergera. Wat vaker wordt waargenomen is een aantasting van wolluis en wolluis, waarvan de kleine, witte "wattenbolletjes" gemakkelijk te herkennen zijn aan de groene bladeren van de plant. Ze zijn vrij eenvoudig af te vegen, hiervoor kun je bijvoorbeeld simpele babydoekjes gebruiken.

    tips

    Als Schlumbergera niet bloeit, komt dat vaak door het ontbreken van een rustperiode of een gebrek aan voedingsstoffen.

    soorten

    Er zijn zes verschillende soorten kerstcactussen, waarbij alleen hybriden in verschillende kleuren worden aangeboden voor de binnenkweek. Schlumbergera bloeit meestal in het rood, maar er zijn ook roze en oranje, gele en witte vormen.

Categorie:

Moestuin