Veel hobbytuinders schrikken als ze een zwartgekleurd hommelachtig insect in hun tuin ontdekken. Ze vermoeden dat dit een gevaarlijke hoornaar is. Er is geen reden tot paniek, want deze soort blijkt een interessante tuinbezoeker te zijn die bescherming nodig heeft.

De zwarte hoornaar is eigenlijk een bij

Inhoudsopgave

Toon alles
  1. de essentie in het kort
  2. Zwarte hommel horzel
  3. levensstijl en ontwikkeling
  4. voedsel
  5. giftig of gevaarlijk?
  6. Veel Gestelde Vragen

    7. de essentie in het kort

    • De grote zwarte hoornaar is een bijensoort. Het wordt een blauwzwarte, grote of violette timmermansbij genoemd. De soort is onmiskenbaar vanwege zijn opvallende lichaamskenmerken die doen denken aan een hommel.
    • Als warmteminnende soort komt de timmermansbij vooral voor in Zuid-Europa. Hun gebied breidt zich steeds meer uit naar het noorden.
    • De solitaire bijen leven in dood hout of de aarde. Ze behoren tot de vroegvliegende bestuivers en zijn actief tot midzomer. Voor de overwintering worden geschikte nissen gezocht.
    • Timmerbijen zijn niet gespecialiseerd in planten. Blauweregen is een veelbezochte boom. De insecten worden als ongevaarlijk beschouwd.

    Wie is de zwarte hoornaar?

    De zwarte bij is indrukwekkend groot

    Iedereen die dit insect heeft gezien, zal het nooit vergeten. Met een hommelachtig lichaam en de opvallende grootte van tussen de 20 en 28 millimeter is het dier bijna angstaanjagend. In feite is het de grootste inheemse bijensoort die niet tot hommels of horzels behoort. Het is de blauwzwarte timmermansbij met de wetenschappelijke naam Xylocopa violacea.

    Typische en opvallende kenmerken:

    • blauwe vleugels
    • blauw-zwart lichaam
    • zwart haar

    verdeling

    Het insect heeft veel namen zoals blauw, violet of grote timmermansbij. De soort is inheems in Zuid- en Midden-Europa. Tot in de jaren tachtig strekte het verspreidingsgebied in Duitsland zich uit tot de Bovenrijnvlakte. Sinds 2003 verspreidt de timmermansbij zich steeds meer naar het noorden. Tegenwoordig kan het zelfs tot aan Sleeswijk-Holstein en gedeeltelijk in het zuiden van Zweden worden waargenomen.

    Frequentie in Duitsland

    Terwijl de timmermansbij in de jaren tachtig als ernstig bedreigd werd geclassificeerd, is de populatie sindsdien hersteld. Door het opgeven van weideboomgaarden kon de natuur zich zelfstandig ontwikkelen, met als gevolg meer dood hout. Tegelijkertijd wordt de warmteminnende soort begunstigd door stijgende temperaturen, waardoor hij zich naar het noorden kan verspreiden. Maar zelfs in warmere streken van Duitsland zijn geschikte broedplaatsen schaars, dus de timmermansbij komt daar zelden voor.

    Dit is waar de timmermansbij leeft:

    • op weideboomgaarden met dode bomen
    • aan structureel rijke bosranden
    • in natuurlijke tuinen en parken

    Zijn er meerdere soorten?

    In de warmere streken binnen het Duitstalige gebied kun je tussen april en augustus drie soorten timmermansbijen zien. Ze zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden op basis van hun fysieke kenmerken. Met een lengte van 15 tot 18 millimeter is de kleine timmermansbij kleiner dan zijn verwanten. De blauwzwarte timmermansbij is meestal tussen de 20 en 25 millimeter groot, terwijl de oostelijke timmermansbij een lichaamslengte van 22 tot 28 millimeter bereikt.

    Duits verdeling nestplaats
    Xylocopa violacea Grote timmermansbij Oostenrijk, Zwitserland, Duitsland verrot dood hout en dikkere stengels
    Xylocopa valga Oosterse timmermansbij Oostenrijk, Zwitserland, Duitsland rot dood hout
    Xylocopa iris Kleine timmermansbij Oostenrijk Zwitserland; verloren in Duitsland pittige stelen, diameter: 11-16 mm

    levensstijl en ontwikkeling

    Timmerbijen in Centraal-Europa leven solitair. Ze graven hun eigen holen in broos dood hout of vlezige plantenstengels, met behulp van de sterke bovenkaken van de insecten. Afhankelijk van de dikte van het weefsel knagen timmermansbijen aan een tunnel of een compleet systeem van meerdere parallelle tunnels die aftakken van een hoofdtunnel. Terwijl de nestingang open blijft, sluiten timmermansbijen de broedcellen in hun nesttunnels af met een stof gemaakt van hout of plantenpulpdeeltjes en speeksel. Ze zijn gevoerd met een waterdichte substantie zodat het broed optimaal wordt beschermd.

    youtube

    ontwikkeling

    Als de warme zonnestralen de lente inluiden, ontwaken timmermansbijen uit hun winterslaap en gaan op zoek naar een partner. Het duurt niet langer dan twee maanden voordat het ei zich ontwikkelt tot een volwassen timmermansbij. Insecten produceren één generatie per jaar. Vrouwtjes leven ongewoon lang voor bijen, dus ze leren hun kroost zelf kennen. Deze overlevingskans is ook wel bekend van de voren- en knotshoornbijen.

    De indrukwekkende kwekers houden van zonovergoten leefgebieden met een grote verscheidenheid aan bloemen en zwaar dood hout.

    Zo overwinteren timmermansbijen

    Voordat ze in winterslaap gaan, brengen timmermansbijen de rest van het jaar door met het verkennen van hun omgeving. Voor de winterslaap trekken ze zich terug in hun geboortenesten of zoeken andere schuilplaatsen. Hun winterslaapstrategie verschilt van het concept dat door horzels wordt nagestreefd:

    timmermansbij horzel
    Wie overwintert? beide geslachten gedekte jonge koninginnen
    Wat nodig is? meestal bovengrondse, beschutte spleten tegen regen beschermde holtes bij weinig licht
    Waar overwinter je? Scheuren in de muur, holen, eigen nesten Boomholtes, zolders, vogelnestkasten, dood hout
    Hoe overwinter je? individueel of in kleine groepen individueel, zelden in kleine groepen

    Waar voeden timmermansbijen zich mee?

    Timmermansbijen verzamelen ook stuifmeel en nectar

    Houtbijen voeden zich met stuifmeel en nectar van verschillende planten. Vroegbloeiende soorten zijn van groot belang, aangezien de insecten al in april bezig zijn met het bouwen van hun nest. In de krop en met behulp van de achterpoten vervoeren ze het stuifmeel naar hun nesten om het broed te voeden. Hun dieet is divers en zou tot midden in de zomer moeten blijven bestaan:

    Timmerbijen geven de voorkeur aan grootbloemige planten:

    • pepermuntjes: Winterjasmijn, salie, Ziest
    • madeliefjes familie: weideknoopkruid, distels
    • borage familie: Adderkop
    • vlinderbloemige planten: Chinese en Japanse blauweregen, Vetchpeas

    tips

    Timmermansbijen worden als plaatsgebonden beschouwd en keren altijd terug naar de oude broedplaatsen. Voer daarom geen intensieve veranderingen in uw tuin uit.

    uitweiding

    Intelligente wezens?

    Als de bloemen groot genoeg zijn, gebruiken de timmermansbijen de normale ingang door de bloemopening. Ze raken de bloemorganen aan en fungeren als bestuivers. Het meeste stuifmeel wordt met haar gewas meegevoerd. Af en toe gebruiken de insecten een andere methode om aan voedsel te komen.

    Als zogenaamde nectarrovers knagen timmermansbijen met hun krachtige monddelen door de bloembuis. Zo krijgen ze de felbegeerde nectar van diepe toppen waar hun lange tong op de normale manier niet doorheen kan. In deze vorm zoeken de insecten naar voedsel zonder rekening te houden met bestuiving.

    giftig en gevaarlijk?

    De timmermansbij heeft een angel die hij gebruikt om zijn gif.webp in een potentiële aanvaller te injecteren. Dit gebeurt uiterst zelden omdat de soort niet agressief is. U hoeft alleen bang te zijn voor een steek als u het insect verplettert of op een andere manier bedreigt.

    tips

    Als je wilde kruiden verzamelt voor eigen gebruik, laat de boeketten dan eerst een tijdje in de frisse lucht staan voordat je ze wast en schud ze daarna goed uit. Zo kunnen verborgen gasten wegkomen en voorkom je een steek.

    Veel Gestelde Vragen

    Hoe kan ik de zwarte hoornaar helpen?

    Rot hout biedt beschutting aan de zwarte hoornaar

    Timmerbijen zijn afhankelijk van dood hout, dat zeldzamer wordt in nette tuinen, bossen en velden. Goedbedoelde opruimwerkzaamheden vernielen het waardevolle leefgebied van de timmermansbij. Laat stammen van dode bomen achter of creëer een stapel dikke stammen om de indrukwekkende soort een toevluchtsoord te bieden. Met een soortenrijk assortiment aan madeliefjes, lepidoptera en labiate planten biedt u het insect belangrijk voedsel.

    Ontwerptips:

    • zet rotte stronken op een stenen plaat als de grond nat is
    • leg dode boomstammen op droge zandgrond
    • Bind dode takken schuin aan bomen
    • Combineer vroege bloeiers en zomerbloeiers

    Een vreemde zwarte hoornaar, ongeveer twee centimeter lang, heeft zich in ons vakwerkhuis genesteld. Net als een houtworm boort hij dikke gaten in de balken zodat zaagsel eruit valt. Wat kunnen we er tegen doen?

    Timmerbijen stoppen niet bij vakwerkhuizen als het hout door het natuurlijke verouderingsproces broos is geworden. Als uw gebouw bewoond is geweest, is dit een indicatie van veroudering. Het is een ideale nestplaats.Om een dergelijke "aantasting" te voorkomen, dient u het hout te beschermen tegen weersinvloeden. Behandel het met vlekken (€ 66,50) en vernis om timmermansbijen af te schrikken. Voorkom beschadiging van het hout met zaagsneden of spijkergaten. Dergelijke holtes worden gemakkelijk bevolkt.

    Het stoppen van kolonisatie die al is begonnen:

    1. Plaats fruitboomstronken of stukken oude stammen in de buurt
    2. Gaten boren als stimulans voor nieuwe kolonisatie
    3. Dek de toegangsgaten in de balk af

    Wat zijn deze gigantische zwarte horzels die in Turkije of Kroatië verschijnen?

    Er zijn verschillende soorten van het wespengeslacht die indrukwekkende afmetingen kunnen bereiken. Vooral de Aziatische hoornaar (Vespula mandarinia) trok de aandacht. De soort bereikt afmetingen tussen 27 en 55 millimeter en wordt gekenmerkt door een overwegend zwart achterlijf met een brede gele band. Veronderstelde waarnemingen van deze gigantische hoornaar in Europa zijn echter verwarring met andere soorten, aangezien dit insect wordt gevonden in Oost- en Zuidoost-Azië:

    • Oosterse hoornaar (Vespula orientalis) leeft in Zuidoost-Europa, bijv. Turkije
    • Vespa velutina (in de volksmond: Aziatische hoornaar) werd geïntroduceerd in Europa

    Hoe verzamelen timmermansbijen hun nectar?

    Vrouwtjes verzamelen stuifmeel voornamelijk in hun gewassen maar ook met hun achterpoten. Het kruipt in het nest tot aan de broedcel en draait zich naar de ingang. Stuifmeel wordt verwijderd door de achterpoten schoon te maken. Het vrouwtje stolt de deeltjes op de grond met behulp van haar hoofd en monddelen. Soms draait het meerdere keren rond voordat al het stuifmeel is opgeruimd en opgestapeld.

    Hoe verwerken timmermansbijen de verzamelde nectar?

    De vrouwtjes mengen het stuifmeel deeltje voor deeltje met honing tot er een pasta ontstaat. Deze wordt afgezet in een aparte doorgang evenwijdig aan de nestingang. De kleur van de pasta verschilt afhankelijk van de verzamelde nectar. Het varieert tussen bruin, donkerrood, donkergroen en beige.

Categorie:

Dieren in de tuin