Het wintergroene en niet veeleisende buxus is een integraal onderdeel van de Europese tuincultuur: alle beroemde parklandschappen en kasteeltuinen van de verschillende landen zijn ondenkbaar zonder de zeer snoeitolerante boom. Als solitaire boom, als haag of vormsnoei: het buxus heeft een sterke invloed gehad op hoe wij Europeanen ons een tuin voorstellen. De plant is vandaag de dag nog steeds in bijna alle tuinen thuis, ook al blijkt de teelt nu moeilijk door een geïntroduceerde plaag.

De buxus kan naar wens in vorm worden gezaagd

Inhoudsopgave

Toon alles
  1. herkomst en distributie
  2. gebruiken
  3. uiterlijk en groei
  4. bloei en bloeitijd
  5. toxiciteit
  6. Welke locatie is geschikt?
  7. grond / substraat
  8. Buxus op de juiste manier planten
  9. Waterbukshout
  10. Buxus goed bemesten
  11. Buxus op de juiste manier snijden
  12. buxus vermeerderen
  13. overwinteren
  14. Ziekten
  15. ongedierte
  16. soorten en variëteiten

    17. herkomst en distributie

    Het buxusgeslacht (bot. Buxus) omvat ongeveer 70 verschillende soorten die over de hele wereld verspreid zijn. Alleen de gewone buxus (bot. Buxus sempervirens) is inheems in Europa, die slechts af en toe in het wild voorkomt op kalkrijke bodems op zonnige, warme berghellingen in Zuid-Duitsland. Verder is de soort vooral vertegenwoordigd in de landen rond de Middellandse Zee.

    Naast de gewone buxus is ook de kleinbladige (of Japanse) buxus (bot. Buxus microphylla) van tuinbouwkundig belang. Deze soort komt oorspronkelijk uit Korea en wordt al eeuwenlang in Japan gekweekt. Beide soorten lijken erg op elkaar, zowel in hun uiterlijk als in hun vereisten op het gebied van locatie en verzorging.

    Overigens verwijst de geslachtsnaam "Buxus" naar het vroegere gebruik van het zeer harde hout met kleine poriën: in de oudheid gebruikten mensen het om dozen en andere containers te maken, daarom werd de boom in de oudheid ook "pyxis" genoemd. Grieks - dwz "doos" of "doos" - werd genoemd, zoals de oude Romeinse schrijver en geleerde Plinius ons vertelt. Het lichtgekleurde hout is vandaag de dag nog steeds een belangrijke grondstof bij het draaien.

    gebruiken

    Box is zeer veelzijdig inzetbaar, kan als solitair gebruikt worden - buxus kan tot acht meter hoog worden - als haag of als vormsnoei voor de meest uiteenlopende tuinontwerpen. Zelfs gedetailleerde figuren zoals dieren kunnen uit een gezonde plant worden gesneden - natuurlijk met de juiste vaardigheid. Buxus is praktisch onmisbaar voor formele tuinen, voor rozentuinen en cottage gardens - hier traditioneel vooral als border voor bedden.

    De Europese buxus (bot. Buxus sempervirens) en zijn snelgroeiende variëteiten zoals 'Handsworthiensis' zijn bijzonder geschikt voor dichte en privacyrijke hagen. Daarnaast is buxus ideaal voor het onderplanten van hogere bomen en als border- of achtergrondbeplanting voor kleurrijke bloemen- en vaste plantenborders. Verder kan de plant ook in grotere bloembakken op balkon of terras verzorgd worden.

    uiterlijk en groei

    Beide gekweekte buxussoorten lijken qua uiterlijk en verzorging vrij veel op elkaar, maar de gewone buxus groeit iets sneller dan zijn Aziatische verwant. In principe is buxus echter een zeer langzaam groeiende houtige plant die maar tussen de tien en twintig centimeter per jaar wint. Onder de juiste omstandigheden kan de struik of kleine boom echter enkele eeuwen oud worden en in deze tijd een hoogte van maximaal acht meter bereiken - op voorwaarde dat het hout vrij kan groeien en niet wordt gekapt.

    Buxus is van nature dicht vertakt en ontwikkelt een ronde, vrij compacte kroon. Op de takken en twijgen zitten opvallend kleine, meestal ronde en tegenover elkaar liggende bladeren dicht bij elkaar. Deze zijn wintergroen, hierdoor blijft de bak ook in de winter groen.

    bloei en bloeitijd

    Als er tussen maart en mei plotseling veel gele bloemen op je bak verschijnen, dan ben je getuige van een zeldzame gebeurtenis: buxusbomen bloeien pas als ze minstens tien jaar oud zijn en niet of nauwelijks zijn gesnoeid. Bovendien vindt de bloei niet elk jaar plaats, omdat een jaar met een uitbundige bloei vaak gevolgd wordt door jaren met weinig of geen bloei. Bloeiend buxus is een belangrijke, nectarrijke insectenweide die druk bezocht wordt door vlinders, hommels, bijen en andere zoemende tuinbewoners. Snoei daarom de bloesem niet, in ieder geval heeft de pracht - in tegenstelling tot verschillende meningen in sommige tuinfora - nauwelijks invloed op de groei van het buxus.

    Na de bloei ontwikkelen zich fruitcapsules met zaden. De ontwikkeling van de vruchten van de plant kost echter veel energie, wat zich weer vertaalt in een beduidend langzamere groei. Snoei daarom de doos na de bloei terug, vooral omdat zaadvermeerdering sowieso te ingewikkeld is voor leken.

    toxiciteit

    Ook als ongedierte zoals de gevreesde buxusmot de buxus liever aanvalt: het hout is zeer giftig voor mens en dier. Alle delen van de plant bevatten zo'n 70 verschillende alkaloïden, waarvan cyclobuxine het meest effectief is. Het aandeel van dit toxine in de bladeren en bast van de buxus ligt rond de drie procent. Vergiftiging kan dodelijk zijn, zelfs als dit gevolg zeldzaam is vanwege de zeer bittere smaak van de plant - niemand eet vrijwillig meer dan één monster. Bovendien heeft de buxus geen smakelijk ogende bloemen of vruchten zoals de taxus, die ook erg giftig is.

    Welke locatie is geschikt?

    De buxus voelt zich het prettigst op een zonnige tot halfschaduwrijke en warme plaats, die niet heet mag zijn en niet te veel zonlicht, bijvoorbeeld rond de middag. De Buchs geeft de voorkeur aan veel zon in de ochtend en avond, terwijl de locatie op het heetste moment van de dag ideaal in de schaduw ligt. Plant het hout daarom niet per se direct voor een lichte muur op het zuiden - bladbeschadiging is op zo'n locatie onvermijdelijk. Maar het mag ook niet te schaduwrijk zijn, want bij gebrek aan licht groeit de buxus slecht.
    Lees verder

    grond / substraat

    Plant de buxus indien mogelijk op leemachtige, kalkrijke grond, die je eventueel kunt verbeteren met compost of humusgrond (bijvoorbeeld als de ondergrond vrij zanderig is). Omdat buxus ook geen wateroverlast verdraagt, moet de grond goed gedraineerd en los zijn. Kies voor potspecimens in de handel verkrijgbare potplant of potgrond op compostbasis, omdat dit minder neigt tot stilstaand water en tevens het veen beschermt.

    Buxus op de juiste manier planten

    De beste tijd om buxus te planten is in het voorjaar, op een milde dag in april of mei. Zorg ervoor dat u de bak ongeveer vijf centimeter dieper in de grond plant dan voorheen in de pot en de plantafstand die op het etiket staat vermeld, dient strikt in acht te worden genomen. Een te dichte beplanting bevordert alleen de aantasting van ziekten en plagen. Plan voor een haag, afhankelijk van de soort, zo'n zes tot zeven exemplaren per meter.

    En zo wordt het geplant:

    • Zet de buxus met blote wortels in een emmer water.
    • Hierdoor kunnen de wortels veel vocht opnemen.
    • Graaf ondertussen een plantgat.
    • Deze moet minimaal twee keer zo diep en twee keer zo breed zijn als de omtrek van de plantenbak.
    • Maak de grond in het plantgat los.
    • Meng de uitgraving met compost.
    • Plant de bak en druk de aarde stevig aan.
    • Geef de plant water.

    De grond moet licht vochtig worden gehouden totdat deze ingroeit (dit is te zien aan de vorming van de eerste groene scheuten).
    Lees verder

    Waterbukshout

    Voor buxus gelden dezelfde bewateringsregels als voor de meeste andere tuinplanten:

    • zo vroeg mogelijk in de ochtend water geven
    • 's avonds of 's middags geen water geven
    • giet altijd van onderaf en direct op de grond
    • Geef de bladeren geen water (dit leidt tot bladschade en schimmelziektes)
    • gebruik geen koud water rechtstreeks uit de kraan
    • gebruik liever regenwater of stilstaand kraanwater
    • bij vorst geen water geven

    Anders is het buxus vrij ongevoelig voor droogte, met twee uitzonderingen: exemplaren die in potten worden gekweekt, mogen niet uitdrogen, omdat dit tot ernstige schade leidt. Vers aangeplante buxus heeft ook een gelijkmatig vochtige grond nodig totdat ze succesvol zijn gegroeid.
    Lees verder

    Buxus goed bemesten

    Hoewel de buxus allesbehalve een zware verbruiker is, heeft hij vooral stikstof nodig voor een gezonde groei. Een tekort wordt snel opgemerkt door bruinachtige verkleuring van de bladeren. Daarom moeten zowel uitgeplant als gekweekt in de emmer regelmatig worden bemest. Deze zijn hier het meest geschikt voor

    • Compost en hoornkrullen: (32,93€) tussen april en september elke drie tot vier weken drie liter compost en een eetlepel hoornkrullen per vierkante meter plantoppervlak
    • Buxusmest of groenbemesting: volgens instructie verpakking en na eerdere bodemanalyse
    • Patentkali: in augustus om de bomen te verharden voor de winter

    Overigens is blauwgraan minder geschikt voor bemesting, omdat het middel voor buxus de verkeerde voedingsstofsamenstelling heeft en dus leidt tot gebreksverschijnselen.
    Lees verder

    Buxus op de juiste manier snijden

    De populariteit van de buxus wordt vooral verklaard door zijn tolerantie voor snoei: de plant verdraagt elke vorm van snoei en moet altijd minimaal twee keer per jaar worden gesnoeid. Vooral de sterker groeiende soorten vertakken dan beter en krijgen een mooie dichte groei. Vooral vormbomen - buxus kan gemakkelijk in gedetailleerde figuren zoals spiralen en dieren worden gesneden, maar ook in eenvoudige geometrische vormen zoals ballen, kegels of kubussen - vereisen tussen de één en vijf keer per jaar een schaar. De concrete frequentie wordt gemeten in de krachtige groei van de buxussoort en in het detail van de figuur. In principe verdraagt buxus zeer goed snoei tot diep in meerjarig hout.
    Lees verder

    buxus vermeerderen

    De gemakkelijkste manier om de buxus te vermeerderen is door zogenaamde cracklings te gebruiken. Dit zijn stekken, die niet met een mes van de moederplant worden gescheiden, maar voorzichtig worden afgescheurd. Op de punt van de scheur blijft een stukje bast achter, dat je voor het planten met een sterk mes iets inkort. De beste tijd voor deze vorm van vermeerdering is juli en augustus. De verdere stappen zijn:

    • Scheid de scheuten van de moederplant
    • optimale lengte tussen 20 en 30 centimeter
    • Snijd de overtollige schors af
    • Snijd de scheuten aan de bovenkant met een derde terug
    • onderste bladeren verwijderen
    • Stekken direct in de tuin planten
    • beschermde potcultuur niet nodig
    • kies een gedeeltelijk beschaduwde, beschutte plaats
    • De bodem moet leem, los en humusrijk zijn
    • Bladeren mogen de grond niet raken
    • houd de grond vochtig
    • bedekken met kreupelhout in de winter

    Het kan tot zes maanden duren voordat de jonge stekken hun eerste wortels vormen. In de regel worden de jonge planten echter het volgende voorjaar beworteld met de hierboven beschreven procedure.
    Lees verder

    overwinteren

    Hoewel buxus voldoende winterhard is, hebben ze vanwege hun groenblijvende bladeren ook in de winter water nodig. Vooral potplanten moeten regelmatig worden bewaterd om het verdampte vocht te compenseren. Geef de planten water bij mild, vorstvrij weer en vooral als de zon schijnt.

    Over de zon gesproken: de combinatie van "ijzig koud" en "fel zonlicht" leidt al snel tot vorstschade aan bladeren en scheuten. Daarom is het zinvol om de planten met vlies te bedekken als het weer het toelaat. Plaats daarentegen gewoon in potten gekweekte exemplaren op een halfschaduwrijke plaats.

    Overigens: Hoewel eikbeuken tijdens de wintermaanden buiten kunnen blijven staan, moeten ze wel worden beschermd tegen bevriezing van het substraat en dus de wortels. Plaats hiervoor de plantenbak op een ondergrond van hout of piepschuim en omwikkel hem met een isolerend maar luchtdoorlatend materiaal. Ideaal zijn bijvoorbeeld jute tassen, bamboematten of speciaal tuinvlies.
    Lees verder

    Ziekten

    Helaas is de buxus een zeer gevoelige plant voor ziekten, die vooral wordt bedreigd door verschillende schimmelziekten als gevolg van zorg- of locatiefouten. Deze treden vooral op wanneer de beplanting te smal is of wanneer de grond nat is. Als u een van de hieronder beschreven ziekten op uw buxus heeft gevonden, moet u onmiddellijk alle zieke scheuten diep in het gezonde hout uitknippen en bij het huisvuil deponeren. Gooi in ieder geval geen besmet materiaal op de compost om verdere verspreiding te voorkomen.

    De meest voorkomende ziekten in de Buchs:

    • Afsterven van scheuten (pathogeen: Cylidrocladium buxicola)
    • Buxuskanker (ziekteverwekker: Volutella buxi): gele tot donkere bladvlekken, bladeren verdrogen en vallen af, roze sporen aan de onderkant van de bladeren, barsten in de bast
    • Buxus verwelkingsziekte (ziekteverwekker: Fusarium buxicola): Bladeren worden bruin, leerachtig en drogen op, donkerbruine sporenafzettingen aan de onderkant van de bladeren

    Dieback (Cylindrocladium buxicola)

    De buxus wordt vooral bedreigd door de schimmel Cylindrocladium buxicola, die de gevreesde afsterving van scheuten veroorzaakt. De ziekteverwekker komt via de bladeren de plant binnen, vooral na langdurige regenbuien, en zorgt ervoor dat ze na infectie geleidelijk afsterven. U herkent een infectie aan de volgende symptomen:

    • donkerbruine tot zwarte vlekken op bladeren en scheuten
    • Bladvlekken verspreiden zich geleidelijk
    • witte sporenafzettingen vormen zich aan de onderkant van de bladeren
    • Aangetaste scheuten en bladeren drogen op
    • naarmate de ziekte vordert, sterft de hele plant

    Alleen krachtig snoeien tot diep in het gezonde hout helpt tegen de ziekte. Als de plant afsterft, moet u geen nieuwe buxus in het aangetaste gebied planten, omdat de ziekteverwekker via zijn sporen vele jaren in de grond blijft en ook nieuw buxus infecteert.

    Het risico op infectie kan worden geminimaliseerd als u niet bezuinigt bij regenachtig of vochtig weer. De sneden creëren nieuwe toegangspoorten waardoor de schimmel de voorheen gezonde doos kan binnendringen.
    Lees verder

    ongedierte

    Behalve schimmelziekten wordt de buxus ook bedreigd door een aantal plagen, waarvan vooral de buxusmot, die de laatste jaren steeds meer opduikt, hele voorraden aan het vernietigen is. Spintmijten, galmuggen en buxusvlooien richten niet half zoveel schade aan en zijn ook makkelijker te bestrijden.

    Buxusmot (Cydalima perspectalis)

    Dit is een plaag die wordt geïntroduceerd door import uit Azië, waarvan de rupsen in korte tijd hele buxusbestanden ontbladeren vanwege hun massale voorkomen en hun voedingsgedrag. Afhankelijk van het ontwikkelingsstadium zijn de buxusmotrupsen tussen de acht millimeter en vijf centimeter lang en goed te herkennen aan hun groene basiskleur met licht-donkere lengtestrepen en hun zwarte kop. De volwassen mot daarentegen is vrij klein en heeft lichtgekleurde vleugels met een bruinachtige rand. Hij leeft maar een paar dagen, is dan altijd in de buurt van buxusplanten en legt daar zijn eieren.

    De rupsen overwinteren in het bos en beginnen al vroeg in het jaar met eten: elk van de kleine dieren eet ongeveer 45 buxusbladeren, wat op het eerste gezicht niet veel lijkt. Ze verschijnen echter vaak in honderden of duizenden exemplaren, zodat de doos snel kaal wordt gegeten. Vaak herken je een plaag pas als de aangetaste planten al bruin en bladloos zijn, de rupsen verschuilen zich namelijk in witte vliezen in het dichte bos.

    Maatregelen tegen de buxusmot:

    • Verzamel rupsen en poppen
    • Installeer geurvallen voor volwassen motten
    • knip besmette gebieden terug
    • Bestuif de kist uit voorzorg in het voorjaar met steenstof (14,13 euro) of algenkalk
    • Gebruik biologische insecticiden als de besmetting ernstig is

    tips

    Woont u in een regio waar de buxusmot en/of afsterving vaker voorkomt, dan zijn de volgende alternatieven voor de tuin zinvoller in plaats van de buxus: haagmirte (Lonicera pileata), haagmirte (Lonicera nitida 'Elegant') ), berghulst (Ilex crenata ' Glorie Gem'), Low Mountain Ilex (Ilex crenata 'Stokes') of voor border Ilex aquifolium 'Heckenzwerg'. Het beste alternatief voor Buchs tot nu toe is het nieuwe ras Rhododendron micranthum 'Bloombux'.

    soorten en variëteiten

    De volgende twee buxussoorten en hun variëteiten zijn bijzonder nuttig gebleken voor aanplant in siertuinen.

    Gewone buxus (bot. Buxus sempervirens)

    Het gewone buxus is al duizenden jaren bekend - en werd in de prehistorie al zeer gewaardeerd vanwege het extreem harde hout. Zo vonden onderzoekers soms grafgiften in de vorm van grafstokken van buxushout in de graven van Neanderthalers. De inheemse soort is ook erg populair als tuinplant en werd al gebruikt in tuinen in het oude Rome. Vanwege de zeer lange culturele geschiedenis hebben zich nu ongeveer 60 verschillende soorten van de soort ontwikkeld, waarvan sommige verschillende eigenschappen hebben. De mooiste voor in je moestuin presenteren we hier:

    • 'Angustifolia': compact maar relatief snelgroeiend ras met mooi donkergroen blad
    • 'Arborescens': voor vormsnoei en hagen, kan met de jaren uitgroeien tot een boom
    • 'Aurea': het ras maakt indruk met goudgeel blad
    • 'Aureo-variegata': mooie, robuuste soort voor grotere struiken, groot bont wit blad
    • 'Blauer Heinz': bewezen, zeer korte soort met een maximale hoogte van 60 centimeter en mooi blauwgroen blad
    • 'Elegantissima': mooi tweekleurig blad, cultivar met donkergroen blad met witte rand
    • 'Green Gem': robuust, zeer kort ras met een maximale hoogte van 80 centimeter
    • 'Handsworthiens': robuuste, hooggroeiende variëteit tot drie meter hoog, perfect voor privacyheggen
    • 'Marginata': hoge cultivar voor privacyhagen met mooi geelgerand blad
    • 'Rotundifolia': robuust, hoog tot vier meter hoog en mooi donkergroen blad
    • 'Suffruticosa': beproefde variëteit voor bedborders, wordt slechts één meter hoog

    Kleinbladige buxus (bot. Buxus microphylla)

    De kleinbladige buxus is wijdverbreid in met name Korea en Japan en maakt van oudsher onderdeel uit van de karakteristieke beplanting van een Japanse tuin. De soort groeit zwakker dan de gewone Europese buxus, maar is minder gevoelig voor de gevreesde schadelijke schimmel Cylindrocladium buxicola. Op de Duitse markt is de soort verkrijgbaar in twee varianten:

    • 'Faulkner': prachtige soort met een natuurlijke bolvorm, wordt tot twee meter hoog en even breed
    • 'Herrenhausen': beproefde, lage variëteit met een maximale hoogte van 60 centimeter en mooi, donkergroen blad

Categorie:

Moestuin