Het is algemeen bekend dat lieveheersbeestjes nuttig zijn in de tuin. Die status gunt men immers maar al te graag aan de sympathieke, schattige kereltjes. Maar wat maakt ze precies zo nuttig voor hobbytuiniers? Heel eenvoudig: hun culinaire voorkeuren.

Lieveheersbeestjes houden de tuin ongediertevrij

De subtiele diversiteit van lieveheersbeestjes

Lieveheersbeestjes zijn een zeer soortenrijke en diverse familie van kevers. Hoewel hier slechts een klein deel van de 360 geslachten en meer dan 6000 soorten wereldwijd vertegenwoordigd zijn, bieden de soorten die hier leven een vrij breed spectrum aan verschillende verschijningsvormen en levenswijzen.

Over het algemeen zijn het vooral de lieveheersbeestjes van de onderfamilie Coccinellinae die in Europa voorkomen. Daarom beperken we ons bij het bestuderen van hun dieet tot de soorten die ermee geassocieerd zijn. Uiterlijk bieden de Coccinellinae een vrij breed scala aan kleurweergaven, waarbij het patroon en de kleuren kunnen worden samengevat als iets typisch voor lieveheersbeestjes. Van klassiek zwart gestippeld tomatenrood tot rood gestippeld zwart, volledig smetteloos monochroom of zwart gestippeld geel, alles is inbegrepen.

Lieveheersbeestje's favoriete eten

De voedingsgewoonten van de Coccinellinae-lieveheersbeestjes zijn eveneens gevarieerd. Ook hier zijn er fundamentele overeenkomsten, maar ook soortspecifieke afwijkingen en eigenaardigheden. De overgrote meerderheid van de soorten eet het liefst heel vaak en vooral veel tuinongedierte. Dit bevat:

  • bladluizen
  • schaal insecten
  • spintmijten

Met deze culinaire voorkeuren zijn lieveheersbeestjes natuurlijk van harte welkom bij iedere tuinier, want met name bladluizen zijn niet echt een gevaarlijk juk, maar ze zijn wel erg vervelend en vooral nooit helemaal uit te roeien. Lieveheersbeestjes kunnen geen genoeg krijgen van bladluizen. Ze zijn ongetwijfeld hun favoriete voedsel op nummer 1. Een lieveheersbeestje kan 50 exemplaren van deze overlast per dag eten en bezoekt daarom vaak maar al te graag zwaar aangetaste planten.

Overigens zijn de larven van het lieveheersbeestje nog effectiever in het doden van bladluizen. Ze moeten tenslotte nog groot en sterk worden en eten daarom in hun ontwikkelingstijd van 30-60 dagen tot de verpopping tot wel 600 stuks. Een nakomeling van een lieveheersbeestje kan ongeveer 100.000 plagen per generatie vernietigen. Je doet er dus goed aan om het de lieveheersbeestjes zo comfortabel mogelijk te maken in de tuin. Daarover meer in het laatste deel.

Naast de gewone bladluizen, schildluizen en spintmijten staan er nog andere plagen op het menu van het lieveheersbeestje. Bijvoorbeeld:

  • bugs
  • thrispe
  • bladwesplarven
  • keverlarven
  • vlinderlarven (zeldzaam)

Eng kannibalisme

Kannibalisme lijkt eigenlijk alleen maar griezelig in onze menselijke cultuur. In de dierenwereld is het echter heel normaal. Het komt dus ook veel voor onder de zo vriendelijke lieveheersbeestjes. Als de larven uitkomen is het motto: wie het eerst komt, het eerst maalt. Dit betekent dat de larven die als eerste zijn uitgekomen het beste eten dat op hun pad komt. En dat kunnen ook de voedzame eieren van broers en zussen zijn naast de deur. Als gevolg hiervan kan een koppeling zichzelf helaas met ongeveer de helft decimeren. De larven komen meestal rond dezelfde tijd uit.

Als er geen vlees meer is

In tijden van oorlog en hongersnood worden wij mensen ook creatief als het gaat om alternatief voedsel. En zelfs lieveheersbeestjes moeten soms overschakelen op ander voedsel wanneer de gebruikelijke voedselvoorziening in sommige jaren schaars is. Wanneer bladluizen, schildluizen en dergelijke opraken, vinden lieveheersbeestjes een laatste redmiddel in plantenvoeding. Vooral fruit en stuifmeel vervangen dan het anders eiwitrijke insectenvoer met hun zoete energie.

Er is zelfs een Coccinellinae-soort, de Bulaea lichatschovi, waarvan de larven in wezen vegetarisch zijn, namelijk stuifmeel.

Nog meer nuttige voorkeuren

Alsof het vernietigen van ongedierte niet genoeg was om de hobbytuinier te helpen, beteugelen sommige soorten lieveheersbeestjes ook plantenziekten via hun dieet. Soorten van de Halyziini- en Psylloborini-stammen voeden zich gemakkelijk met echte meeldauw en schimmel en kunnen daardoor verlichting bieden aan zieke planten. Schimmelsoorten die in dit land voorkomen zijn voornamelijk het zestienstippelig lieveheersbeestje en het gele tweeëntwintigstippelig lieveheersbeestje.

Soorten met schadelijke voedingsgewoonten

Geloof het of niet, er zijn eigenlijk soorten lieveheersbeestjes die vanwege hun voedingsgewoonten als ongedierte worden geclassificeerd. Omdat sommige soorten zich voeden met planten in het algemeen, en niet met stuifmeel, maar met nuttige en decoratieve bladeren van planten.

Het vierentwintigstippelig lieveheersbeestje is een van de herbivoor lieveheersbeestjes die relevant zijn in dit land. Hij heeft zijn zinnen vooral gezet op de kruidnagelfamilie, zoals zeepkruid en campionites, kruidnagel, of klaver, luzerne, rapen en aardappelen. Het eet alleen van de toppen van de bladeren, maar kan daarbij meer schade aanrichten.

Hoe lieveheersbeestjes aan te trekken?

Het aantrekken van pesticiden is een beetje een paradox - lieveheersbeestjes gaan tenslotte het liefst naar plekken waar veel bladluizen te eten zijn. Het bevorderen van bladluizen, die je eigenlijk wilt decimeren, is een contradictio in terminis. Maar dit kun je oplossen door een extra zone in de tuin te reserveren voor lieveheersbeestjes - en bladluizen. Door een achterhoek van je tuin de vrije loop te laten en bladluizen daar vrij te laten ontwikkelen, krijg je ook genoeg lieveheersbeestjes die dankzij hun mobiliteit dan ook hun nut kunnen bieden aan de rest van de cultuurtuin.

Gezien de overwegend gunstige voedingsgewoonten van lieveheersbeestjes, wil je ze natuurlijk hebben

Categorie:

Dieren in de tuin